شرایط ژن درمانی بیماری های چشمی در ایران

به گزارش مجله گذر عمر، خبرگزاری خبرنگاران- ژن درمانی علم نوینی است که امید می رود در آینده برای بسیاری از اختلالات ژنتیکی درمان های مناسبی فراهم سازد، اما مطالعات و تحقیقات ژن درمانی در ایران چگونه است.

شرایط ژن درمانی بیماری های چشمی در ایران

به گزارش خبرگزاری خبرنگاران، آقای دکتر علیرضا لاشیئی فوق تخصص بیماری های شبکیه که خود سال ها مدیریت بخش تحقیقات مرکز چشم پزشکی بیمارستان فارابی را بر عهده داشته است به ما می گوید: ژن درمانی یکی از شاخه های علم ژنتیک به شمار میرود و در ایران بسیار شاخه جوانی است. غیر از چند نفر از اساتید که این کار را چند سال پیش آغاز نموده اند به دلیل اختصاص ندادن بودجه کافی برای تحقیقات این علم در ایران خیلی پیشرفت نداشته است. ما اساتیدی داریم که در بخش سلول درمانی و حتی در درمان اختلالات ریوی ناشی از بیماری کرونا و جایگزینی سلول های ریه به وسیله سلول درمانی و سلول های بنیادی موفقیت هایی داشته اند.

وی ادامه داد: ما نیروی انسانی علاقه مند داریم، ولی در بودجه و مدیریت و شبکه سازی و ارتباطات مستمر علمی بین مراکز کاستی هایی داریم. حدود هفت سال پیش ما پروژه ای را با رویان و دو مرکز دیگر در بیمارستان فارابی آغاز کردیم مراحل اولیه هم خیلی خوب پیش رفت، ولی به دلیل تخصیص نیافتن بودجه عملا کار متوقف شد. در ایران برای آغاز مطالعات ژن درمانی، اول باید بیماران چشمی را شناسایی کنیم از این رو در سال های قبل از طرف وزارت بهداشت مرکزی مشخص شد که بیماری های دیستروفی تحلیل برنده شبکیه را در آنجا تشخیص دهند. در آن مرکز فعلا در مرحله شناسایی و آنالیز های ژنتیکی هستند و یکی دو طرح هم در زمینه ژن درمانی آغاز شد، ولی هنوز پیشرفت قابل ملاحظه ای نداشته و اطلاعات اولیه اش منتشر نشده است.

آقای دکتر لاشیئی گفت: در دو سال اخیر در دنیا و ایران بودجه هایی که می توانست به این بیماری ها اختصاص یابد بیشتر برای درمان کرونا و عوارض آن استفاده شد و حرکت سریعی که آغاز شده بود کند شد، ولی امیدواریم در سال های آینده نتایج خوبی از ژن درمانی در اختلالات rp و بینایی به دست بیاید. در ژن درمانی قصد بر این است کاری نمایند که ژنی که به طور اختصاصی روی متابولیسم سلول های مخروطی و استوانه ای شبکیه تاثیر مثبت دارد وارد چشم بیمار نمایند و به وسیله آن هر ژن دیگری را که می تواند ایجاد اختلال کند، خاموش نمایند. این برترین راه است، چون اگر بخواهیم هر کدام از اختلالات ژنتیکی را شناسایی و درمان کنیم سال ها به طول می انجامد.

وی ادامه داد: ژن درمانی آینده بسیاری از بیماری ها مثل هموفیلی است. اگر بتوان ژن معیوب را خاموش کرد و ژن سالم را وارد بدن فرد کرد دیگر نیازی به درمان و کنترل عوارض بیماری نیست.

چون بدن فاکتور 8 را خواهد ساخت و اختلالاتی که به دلیل کمبود این فاکتور اتفاق افتاده از بین می رود. نکته دیگر این است که ما مجبوریم این علم را بومی سازی کنیم. چون مثلا در همین بیماری کرونا اگر بخواهیم معطل شویم تا واکسن کرونا ساخته گردد و به ما برسد جان هشتاد میلیون انسان در خطر است تازه به دلیل جنبه های انسانی واکسن، دنیا اجازه نمی دهد که کمپانی های فراوری نماینده واکسن گران فروشی نمایند، ولی در بیماری هایی مثل rp که سر و صدای زیادی ندارند کمپانی ها به راحتی می توانند قیمت های گزافی را مطالبه نمایند و امکان ندارد با آن هزینه ها بتوان همه بیماران را درمان کرد. به همین خاطر در ایران هم به سمت بومی سازی می رویم شاید کپی کردن نتایج به دست آمده به وسیله دیگران مجاز باشد و چاره ای غیر از آن نباشد، ولی باید پایه های علم ژن درمانی در ایران هم وجود داشته باشد و پیشرفت نموده باشد تا بتواند از پیشرفت های دیگران استفاده کند و در دنیای امروز با استفاده از شبکه اینترنت امکانش هست که خیلی سریع به دانش نهایی دست پیدا کنیم.

آقای دکتر علیرضا لاشیئی فوق تخصص بیماری های شبکیه در پاسخ به این سؤال که آیا دانشگاه تهران و دانشگاه های دیگر هم به طرح ثبت نام اختلالات تحلیل رونده شبکیه که در مرکز تحقیقات دانشگاه شهید بهشتی در بیمارستان لبافی نژاد آغاز شده ملحق شده اند؟ گفت: بله همینطور است. این طرح در زمان دکتر ملک زاده که به این طرح ها بودجه داده می شد آغاز شد و مرکزیت این کار در بیمارستان لبافی نژاد قرار داده شد، ولی دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران و حتی مراکز دیگر هم با آن ها همکاری می نمایند ما هم در شورای مرکزی این طرح نماینده داریم. این طرح رجستری در مجموع حرکتی ملی و کشوری است می گویند اگر بخواهی بر دشمنت غلبه کنی باید بتوانی او را خوب بشناسی. برترین راه شناسایی هم ثبت نام کلیه بیماران شبکیه است تا ببینیم چه تعداد بیمار داریم تا آنالیز های شجره های ژنتیکی آن ها را انجام دهیم و در نهایت آنالیز ژن های مولد بیماری را انجام دهیم که این بخش کار خیلی هزینه بر است.

وی ادامه داد: در این طرح چند مرکز همکار از کشور های دیگر وجود دارند که نمونه ها به آن مراکز فرستاده می گردد تا در آنجا ژن های مولد اختلالات بینایی شناسایی شوند. اگر در کشور ارتباطات الکترونیکی بهتری داشته باشیم شاید لزومی نباشد که بیماران از شهرستان های دیگر به تهران مراجعه داشته باشند یعنی اگر ارتباطات آنقدر قوی گردد که هر مرکزی بتواند کار های لازم را برای بیمارانش انجام دهد و اطلاعات آن ها را به وسیله شبکه اینترنتی که ایجاد شده به مرکز بفرستد می توانیم این اطلاعات را در یک مرکز جمع آوری کنیم این مرکز هم می تواند یک نرم افزار خیلی قوی داشته باشد که تمام اطلاعات را دریافت کند و بانکی از تصاویر شبکیه این بیماران تشکیل دهد.

چون برای تشخیص هم باید معاینه بالینی انجام داده باشید و هم ژنتیکی و .. و این مرکز اگر به مقدار کافی بودجه و امکانات و نیروی انسانی داشته باشد دیگر پراکندگی نخواهیم داشت. وقتی هم دنبال بودجه می رویم می گویند این اولویت کشور نیست البته بیراه هم نمی گویند بودجه محدودی دارند و باید بین بیماری ها تقسیم نمایند و شاید بیماری های قلبی و .. در اولویت بالاتری باشند تا یک نوع بیماری ژنتیکی چشم. مشکل دیگر ما در ایران فعال نبودن بخش خصوصی و کمپانی هایی است که می توانند در این امور بودجه بگذارند ما نیروی انسانی که سرمایه اصلی است را داریم و مشکلمان نبود مدیریت و بودجه است.

منبع: خبرگزاری آریا
انتشار: 14 شهریور 1400 بروزرسانی: 14 شهریور 1400 گردآورنده: dlgozar.ir شناسه مطلب: 828

به "شرایط ژن درمانی بیماری های چشمی در ایران" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "شرایط ژن درمانی بیماری های چشمی در ایران"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید