قطعات تقلبی، بلای جان صنعت آی تی در دوران کرونا - مجله گذر عمر

همزمان با شیوع کرونا و تعطیلی یا کاهش ظرفیت فراوری کارخانه های فراوری تراشه در دنیا، شاهد کمبود این قطعات که مغز وسایل دیجیتال محسوب می شوند بوده ایم و ازسوی دیگر کمبود تراشه در دنیا عملاً دروازه ای به سوی افزایش میزان تقاضا برای محصولات تقلبی در بازار گگردد. تراشه ها و قطعات تقلبی حالا دیگر یکی از عظیمترین دردسرهایی محسوب می شوند که غول های فناوری فراورینماینده محصولات دیجیتال با آن دست به گریبان هستند.

آن روی دیگر سکه

شیوع کرونا در دنیا علاوه بر ضربه به پیکر اقتصاد و نظام سلامت دنیا، بار اضافه ای بر دوش فراورینمایندگان محصولات دیجیتال در دنیا قرار داد. با توجه به طولانی شدن مدت زمان قرنطینه در دنیا و افزایش تعداد افراد دورکار، آموزش آنلاین، سلامت و آنالیز های پزشکی از راه دور، خرید آنلاین و.... میزان تقاضا برای محصولات دیجیتال در دنیا روندی صعودی به خود گرفت ولی ازآنجا که کمپانی ها خود را برای چنین وضعیتی آماده ننموده بودند و کارخانه های فراوری تراشه هم به تعهدات خود عمل نکردند عملاً کاهش فراوری و به هم خوردن بازار عرضه و تقاضا رقم خورد.

سکه کمبود تراشه در دنیا روی دیگری هم دارد و آن هم فراوری قطعات تقلبی و ورود خزنده آن به بازار لوازم الکترونیک مصرفی دنیا، حوزه سلامت، خودروها و... است. درواقع قرن بیست و یکم که بسیار پرسروصدا شروع شد و بسیاری در انتظار تحقق بسیاری از غیرممکن ها در این قرن بودند حالا دچار یک وقفه و سکته عظیم شده است و کمبود تراشه در دنیا از دنیای خودروها گرفته تا بازی های ویدیویی، لوازم خانگی و.. را تحت تأثیر قرار داده و خسارات میلیاردی به کمپانی های عظیم دنیا وارد نموده است. به عنوان مثال جنرال موتورز به دلیل کمبود تراشه، 3 کارخانه خود را تعطیل کرد و چهارمین کارخانه نیز با یک چهارم ظرفیت فراوری فعالیت داشت. کمپانی خودرو Detroit هم از کاهش 2 میلیارد دلاری میزان سود خود خبر داده است.

علاوه بر ضرر فراوان کمپانی های فناوری در عرصه کرونا، این شرکت ها گاه برای فراوریات خود مجبور شدند به جای قطعات شناسنامه دار، به منابع ناشناس فراوری تراشه اعتماد نمایند که همین امر سبب شد لوازم و قطعات تقلبی در زنجیره فراوری محصولات جای بگیرند؛ قطعاتی که ممکن است آسیب هایی ناشناخته را در محصولات ایجاد نمایند و با ایجاد نارضایتی در میان کاربران، عملاً اعتبار کمپانی های معروف حوزه وسایل دیجیتال خدشه دار گردد.البته محققان معتقدند این نخستین بار نیست که لوازم و قطعات تقلبی فرصتی برای عرض اندام پیدا می نمایند و تا به امروز هر موج مسائل مالی زمینه ساز افزایش حضور این بازیگران تقلبی در بازار شده است.

شاید با خود بگویید مگر کمپانی های عظیم بخش نظارتی ندارند که در پاسخ باید گفت جعل و تقلب می تواند زمانی اتفاق بیفتد که فراورینمایندگان تجهیزات اصلی (OEM) در شرایطی همچون کرونا، به ناچار و از روی اضطرار، به تهیه نمایندگان یا فروشندگان غیرقابل اعتماد مراجعه می نمایند و به محض ایجاد تراشه های جعلی، ردیابی آنها در زنجیره تأمین سخت می گردد. با وجود افزایش تقاضا برای محصولات باکیفیت و ضرب الاجل هایی برای فراوری بدون تأخیر، کمپانی های پیشرو در صنایع الکترونیک دیگر فرصتی برای بازرسی ندارند و همین امر زمینه ساز ورود بیشتر قطعات تقلبی به بازار می گردد. اما اگر بخواهیم به روش هایی برای مبارزه با تراشه های جعلی در دنیا اشاره کنیم باید گفت که بعضی فراورینمایندگان از نرم افزار مدیریت عملکرد برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها برای هر بخش از عملیات استفاده می نمایند. سایر شرکت ها هم برای ردیابی و شناسایی تراشه ها و قطعات تقلبی به دوربین های بینایی رایانه ای(computer vision cameras) و فناوری بلاکچین اعتماد می نمایند. البته لازم به ذکر است ورود قطعات تقلبی به بازار تنها در زنجیره فراوری محصولات رخ نمی دهد و بخشی از این تراشه های تقلبی هم هنگام تعمیر وسایل دیجیتال وارد این چرخه می شوند.

بازار 75میلیارد دلاری تراشه های تقلبی

طبق گزارش مؤسسه Semiengineering، بازار تراشه های تقلبی با ارزش دنیای 75 میلیارد دلار در حال رشد است و این قطعات غیراصل عملاً تهدیدی جدی برای اعتماد دنیای به محصولات کمپانی های عظیم محسوب می گردد. واقعیت خطرناک، این است که امروزه تضمین اصالت تراشه ها غالباً غیرممکن است. بازار تراشه های تقلبی قابل توجه و در حال رشد بوده و اعتقاد بر این است که این قطعات تقلبی در بیش از 169 میلیارد دلار دستگاه های الکترونیک ازجمله گوشی های هوشمند، لپ تاپ، تبلت، لوازم خانگی، خدمات فرودگاهی، خودروسازی، سیستم های ترمز قطارهای سریع السیر، دستگاه های بیمارستانی و... به کار رفته اند به همین دلیل هم زنگ خطر به صدا درآمده است. جولان قطعات تقلبی در بازار، روندی فزاینده داشته و شناسایی اجزای تقلبی به یک اولویت مهم برای تأمین نمایندگان قطعات در دنیا تبدیل شده است. انجمن صنایع نیمه هادی امریکا (SIA) تخمین زده است که قطعات الکترونیکی تقلبی بویژه تراشه های کامپیوتری و قطعات نیمه رسانا سالانه بیش از 7.5 میلیارد دلار برای فراورینمایندگان امریکایی هزینه داشته است و نه تنها شرکت ها متحمل ضرر شده اند، بلکه به دلیل وجود قطعات تقلبی در بازار، شهرت آنها نیز لکه دار شده است. طبق این گزارش، توسعه بازار قطعات تقلبی باعث می گردد که سالانه حدود 11هزار شغل در امریکا از بین برود. ازسوی دیگر گفته می گردد 15درصد از قطعات یدکی که در یک سال گذشته توسط پنتاگون (وزارت دفاع) خریداری شده تقلبی بوده اند که این موضوع می تواند بر امنیت امریکا تأثیرگذار باشد و همین موضوع سروصدای زیادی به پا نموده است.

امریکا در صدر جدول

براساس گزارش بنیاد فناوری اطلاعات و نوآوری (ITIF) امریکا تقریباً هر دوسال یک بار فناوری مدارهای یکپارچه(IC) ارتقا پیدا می نماید و همین موضوع سبب دوبرابر شدن تعداد ترانزیستورها روی میکروچیپ ها می گردد تا سرعت پردازشگرهای کامپیوترها و سایر وسایل الکترونیک افزایش یابد و البته قیمت آن نیز کمتر گردد. طبق گزارش این بنیاد، در سال 2020 بیش از یک تریلیون پردازنده نیمه هادی در دنیا به فروش رسیده که حاوی 30 میلیارد ترانزیستور بوده است؛ ترانزیستورهایی که قدرت محاسباتی عظیمی دارند و امکان برقراری ارتباط و تقویت سیستم های حافظه را در هر بخش فناوری فراهم می نماید. گفته می گردد ارزش بازار این ترانزیستورها در سال 2020 حدود 470 میلیارد دلار بوده و انتظار می رود تا سال 2026 این رقم به 730 میلیارد دلار برسد. در این میان شرکت های فعال در زمینه فراوری قطعات نیمه هادی، ترانزیستورها و... امریکا سهمی 47 درصدی در دنیا دارد به گونه ای که 70 شرکت عملیاتی عظیم به طور مستقیم 184هزار نیرو به کار گرفته اند. بعد از امریکا هم کشورهایی همچون ژاپن، کره جنوبی، چین و تایوان در این زمینه قرار گرفته اند بنابراین تعجبی ندارد که امریکا بیش از سایر کشورهای دنیا نگران جولان دادن قطعات تقلبی در بازار باشد.

همچنین این بنیاد تخمین زده است که تا سال 2026 کوشش های دنیای برای یکپارچه سازی فناوری اینترنت اشیا (IOT) در بسیاری از زیرساخت های موجود در کنار کوشش برای اجرای شبکه های ارتباطی بی سیم 5G، میزان تقاضا برای تراشه ها و قطعات نیمه هادی دارای قدرت محاسبات برتر را افزایش می دهد. همچنین احتمالاً در درازمدت، هوش مصنوعی، خودروهای خودران و رایانش کوانتومی، این احتیاجها را تحت الشعاع قرار می دهد و حتی به ریزپردازنده های بیشتر با توانایی های فزونی احتیاج خواهد بود. محققان معتقدند همین موضوع باعث می گردد تا بازار قطعات جعلی داغ شده و احتمال ورود تراشه های تقلبی به بازار بویژه در شرایط اضطراری را بسیار افزایش می دهد. به همین دلیل هم تحقیق و پژوهش در این زمینه در امریکا بسیار مورد توجه قرار گرفته و گفته می گردد هزینه های تحقیق(R&D) در زمینه این قطعات زیرساختی در 20 سال گذشته رشدی 6.6 درصدی داشته و تنها سال 2020 فراورینمایندگان برتر امریکایی درمجموع 40 میلیارد دلار صرف هزینه های تحقیقاتی در زمینه افزایش توانمندی تراشه ها، میکروپردازشگرها و... و همچنین مقابله با توزیع قطعات تقلبی نموده اند که این رقم معادل 16درصد از درآمد سالانه این غول های دنیای فناوری است.