ناآرامی ها در قزاقستان ادامه می یابد؟ - مجله گذر عمر

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، ظاهراً سال 2022 میلادی، برای قزاقستان نیز سال آرامی نیست و شواهد نشان می دهد که این کشور، سال نو را با شرایطی سخت و ناآرام، شروع نموده است.

افزایش قیمت ال.پی.جی یا گاز مایع در قزاقستان، دردسر امنیتی بزرگی به وجود آورد و ده ها هزار معترض را به خیابان ها کشاند. در سرمای زمستان و در شرایطی که بنزین، یک سوخت لوکس و گرانقیمت است، هر 1 لیتر گاز مایع به یک باره از 40 تِنگه قزاقستان به 100 تِنگه و سپس به 120 تِنگه رسید. این یعنی 120 درصد افزایش قیمت در یک بازه زمانی کوتاه.

به همین دلیل صدای اعتراض بلند شد و همچنان که قابل پیش بینی بود، این بار نیز در استان غربی مین قشلاق، صدای اعتراض بلندتر و مقدار کنشگری معترضین بیشتر بود. این همان استانی است که 10 سال پیش، در آن و در شهر جانا اوزن این استان، در پی اعتراضات گسترده کارگران صنعت نفت و گاز قزاقستان، درگیری روی داد و سرکوب کارگران جان 14 کارگر نفتی را گرفت. اگر چه این بار، درگیری و مقابله منجر به کشته شدن معترضین گزارش نشده، اما بسیاری از شهرها، دچار نا آرامی گسترده شده است.

پلیس قزاقستان صراحتاً هشدار داده و اعلام نموده که نیروهایش را به منظور تامین امنیت و برقراری قانون به خیابان فرستاده و در بعضی تصاویر ویدیویی، تصاویری از کامیون ها و نفربرهای ارتشی نیز دیده می شوند.

پلیس قزاقستان، اقدام خود را به عنوان مقابله با تندروی قلمداد نموده و از مردم خواسته بنا به دستور اکید رئیس جمهور، از حضور در امکان عمومی خودداری نمایند.

دولت رفت، اعتراض فرو ننشست

استعفای دولت، اولین و مهم ترین اتفاقی بود که پس از اعتراضات گسترده آلماتی، آق تاو، نورسلطان و چند شهر دیگر روی داد. در فرمانی که قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهور قزاقستان، صادر کرد، به این اشاره شده که او استعفای دولت را پذیرفته و علیخان اسماعیل اف را به عنوان سرپرست نخست وزیری منصوب نموده است.

وی بعلاوه روز چهارشنبه در آلماتی بزرگترین شهر و استان موگادیشو در جنوب غرب قزاقستان، به مدت دو هفته شرایط فوق العاده خاطرنشان کرد. اما این اقدامات، کنترل خشم مخالفین را در پی نیاورده است.

خبرهای صبح امروز، حاکی از آن است که استعفای دولت، مردم خشمگین را آرام ننموده و امروز نیز اعتراضات در قزاقستان همچنان ادامه داشت. در بسیاری از منطقه ها قزاقستان، اینترنت قطع شده اما اخبار منتشر شده به وسیله خبرنگاران خارجی، به این اشاره دارد که معترضین در شهر آق تپه قزاقستان، حفاظ های امنیتی را رد نموده و به بعضی ساختمان های دولتی موسوم به آکیمات نفوذ نموده اند.

گفته می گردد بعضی از آنان کوشش نموده اند وارد مقر رئیس جمهوری قزاقستان شوند اما با واکنش تند و پرتاب گاز اشک آور، روبرو شده اند.

لحن توییت های توکایف رئیس جمهور قزاقستان، چیزی است بین هشدار و دعوت به آرامش.

او نوشته است: من از معترضان می خواهم که به فراخوان گروه های مخربی که در پی تضعیف یکپارچگی و وحدت کشور ما هستند، گوش ندهند. سایر الزامات مالی و اجتماعی در جلسه کاری من و همکارانم در مرکز به صورت ویژه آنالیز می گردد. کمیسیون دستور داده است تا راه حلی قابل قبول برای حل مشکل پیدا گردد که به نفع ثبات در کشور ما باشد. به سازمان های مجری قانون دستور داده شده که از نقض نظم عمومی جلوگیری نمایند. تظاهرنمایندگان باید مسئولیت و آمادگی خود را برای مصاحبه نشان دهند.

توکایف، سیاستمدار باتجربه ای است و اگر چه به مقدار استاد و سلف خود یعنی نورسلطان نظربایف اقتدار نشان نداده، اما برای مقابله با معترضین، جدی و قاطعانه عمل می نماید. البته هنوز هم کم نیستند شمار تحلیل گران و منتقدینی که می گویند، قدرت به تمامی در دست نظربایف و اطرافیان اوست و در نتیجه، اقدامی همانند استعفا یا برکناری دولت، مسئله ای را حل نمی نماید.

در سخنان توکایف، می توان به خوبی متوجه این موضوع شد که خود او نیز، مقدار افزایش نرخ سوخت گاز مایع را منطقی نمی داند و معتقد است که باید قیمتی به مراتب پایین تر در نظر گرفته گردد. در نتیجه چنین چیزی به معنی کوتاه آمدن و عقب نشینی نسبی دولت و حکومت در برابر معترضین خواهد بود.

با آن که در خیابان ها و گذرگاه های مهم، نیروهای پلیس حضور دارند و تردد ممنوع شده، اما بعضی از معترضین، در آمد و رفت هستند. عکس بالا، گروهی از مردم را نشان می دهد که ظاهراً توجهی به اعتراضات ندارند. یک کاربر فضای مجازی در خصوص این افراد نوشته است: درگیر شدن با کسانی که چیزی برای از دست دادن ندارند، کار عاقلانه ای نیست.

روسیه و ترکیه چه می گویند؟

موقعیت ژئوپولیتیک قزاقستان، برای روسیه اهمیت حیاتی دارد و ثبات در این کشور، برای مسکو همیشه مهم بوده است.

وزارت خارجه روسیه امروز چهارشنبه و در پی استعفای دولت و اعلام شرایط فوق العاده در قزاقستان، در بیانیه ای خاطرنشان کرد:مسکو از نزدیک و به دقت اوضاع و تحولات قزاقستان را زیر نظر دارد.

ترکیه نیز کشور دیگری است که در خصوص رویدادهای قزاقستان نگران است. سفارت ترکیه در نورسلطان، دقایقی پیش در یک بیانیه رسمی، از همه ترکیه ای های مقیم قزاقستان خواسته، به مقررات منع آمد و رفت پایبند باشند و همچنان که مقامات آلماتی اعلام نموده اند، خود را از شلوغی و ازدحام، دور نگه دارند.

وزارت امور خارجه ترکیه نیز بیانیه صادر نموده و نوشته است: ما اعتراضاتی را که از 2 تا 3 ژانویه 2022 در قزاقستان شروع شد و صبح امروز خاتمه یافت، از نزدیک دنبال می کنیم. ما به حفظ ثبات در کشور دوست، قزاقستان اهمیت می دهیم. آرزوی ما صلح و آرامش مردم برادر قزاق است. ما معتقدیم که دولت قزاقستان بر این بحران غلبه خواهد نمود. ما به درستی مردم قزاقستان اعتماد داریم و امیدواریم که حوادث هر چه زودتر به خاتمه برسد. برای برادران و خواهران قزاق خود که در این حوادث مجروح شدند آرزوی شفای عاجل داریم.

در خاتمه باید گفت، قزاقستان در سالیان گذشته، با وجود درآمدهای کلان، برای کاهش هزینه های سوخت و حامل های انرژی، اقدامات زیرساختی و تاثیرگذار چندانی انجام نداده است. اما در عین حال می توان گفت زمینه خاصی برای گسترده تر شدن اعتراضات، ایجاد بن بست و بروز تحولات سیاسی و ساختاری مهم در قزاقستان وجود ندارد و با عقب نشینی نسبی دولت، خشم معترضین، فروخواهد نشست.