دیدنی های رباط کریم ؛ شهر تپه های باستانی - مجله گذر عمر

رباط کریم از شهرهای تاریخی استان تهران است که تاریخ تمدن در آن به هزاران سال پیش می رسد. قدمت آثار تاریخی و فرهنگی در این منطقه از هزاره سوم پیش از میلاد تا اوایل دوره معاصر می رسد که هر اثر تاریخی از نظر ابعاد باستان شناسی، معماری و مردم شناسی اهمیت فراوان دارد. باستان شناسان معتقدند که شهری باستانی در حوالی رباط کریم مدفون شده است و قدمت این شهر به 7,000 سال پیش بازمی گردد. این شهر تاریخی دیدنی های باستانی بسیاری دارد. از علت های اهمیت این شهر در طول تاریخ، واقع شدن آن در راه کهن جاده ابریشم و راه زیارتی خراسان به بغداد بوده است. در دوران قاجار چون این شهر طبیعتی سرسبز با باغ ها و رودخانه های فراوان داشته، مورد توجه فتحعلی شاه قاجار قرار گرفته بوده است. باغ های انگور این شهر معروفیت بسیاری دارد. پس از اینکه تهران به عنوان مرکز انتخاب شد، بسیاری از مردم از شهرهای شیراز، اصفهان، قم و ساوه از این شهر عبور کردند که منجر به رونق و توسعه این منطقه شد. با ما همراه باشید تا با دیدنی های رباط کریم بیشتر آشنا شوید.

تپه های تاریخی رباط کریم

تپه تاریخی کیکاور در کیلومتر 24 بزرگراه تهران به ساوه در روستای تاریخی کیکاور و تپه باستانی یقه در شرق جاده رباط کریم به شهریار، بعد از روستای منج واقع شده است. قدمت این تپه ها به دوران پیش از اسلام می رسد و در لیست آثار ملی ایران به ثبت ملی رسیده است. در رباط کریم 32 تپه تاریخی وجود دارد. تپه ده حسن نیز از تپه های مهم باستانی این منطقه است که دژ و قلعه های دوران تاریخی با مصالح چینه و خشت را شامل می گردد.

قلعه سنگی

قلعه سنگی در نزدیکی رودخانه شور و جنوب شهر نو پرند واقع شده است. قدمت این قلعه سنگی به دوران سلجوقیان می رسد و پلان آن به سبک بناهای متداول دوران اسلامی، به صورت چهار ایوانی و با یک حیاط مرکزی احداث شده است. چهار برج مدور که قطر هر یک پنج متر است، در اطراف این قلعه به چشم می خورد. چاه آبی به عمق 40 متر و یک آب انبار درون این قلعه وجود دارد.

• آدرس: 35 کیلومتری جنوب غربی تهران (مشاهده در نقشه)

کاروانسرای سنگی

کاروانسرای سنگی، قدیمی ترین کاروانسرای فلات ایران در نزدیکی رباط کریم است. دیوار ضخیم کاروانسرای رباط کریم ارتفاعی معادل دو برابر ارتفاع ساختمان هایی را دارد که در داخل کاروان سرا قرار دارند. معماری این کاروان سرا شبیه به معماری مسجد جامع ساوه است. تنها اختلاف مسجد جامع ساوه با کاروانسرای رباط کریم این است که در کاروانسرای سنگی فضای خالی گوشه ها را با اتاق های گنبد داری پر نموده اند. این کاروان سرا که طرحی ساده دارد، شامل چندین اتاق است به درب های آن ها به سوی حیاط مرکزی گگردده می گردد. در سه طرف حیاط مرکزی سه ایوان وجود دارد که عرض این ایوان ها حدود پنج متر است. در دوران صفوی تغییرات جزیی روی این کاروان سرا اجرا شده است.

• آدرس: جاده ساوه، نزدیکی رباط کریم (مشاهده در نقشه)

کاروانسرای فتحعلی شاه

کاروانسرای فتحعلی شاهی در زمان فتحعلی شاه قاجار بنا شد. این کاروان سرا از آجر، گچ، خاک و ملاط محلی ساخته شده است و در بافت مرکزی و قدیمی شهر واقع شده است.

• آدرس: رباط کریم، کیلومتر 30 جاده تهران-ساوه

کاروانسرای حاج کمال

کاروانسرای حاج کمال از نوع دو ایوانی و دارای فاهای ورودی، حیاط، اتاق های متعدد و اصطبل است. این کاروان سرا در دوران فتحعلی شاه قاجار به وسیله فرد خیری به نام حاج کمال ساخته شده و برای استفاده مسافران وقف شده است و دارای دو کتیبه است که روی یکی از آن ها تاریخ 1240 قمری و نام بانی، آقا کمال حک شده است. این کاروان سرا به سبک دو ایوانی ساخته شده و ورودی آن از ایوان غربی است. از ایوان شرقی نیز به عنوان شاه نشین استفاده می شد. کوره های ذوب فلز کشف شده در این کاروان سرا گواه بر آن است که به عنوان ضرابخانه نیز کاربری داشت. این کاروان سرا در اداره کل میراث فرهنگی استان تهران به ثبت رسیده است.

• آدرس: رباط کریم، بازارک (مشاهده در نقشه)

انبارهای یخی

انبارهای یخی برای تهیه یخ در فصول بهار و تابستان به صورت مخروطی شکل همچون یک کله قند از خشت و گل با ارتفاع 7 تا 6 متر ساخته شده است. در رباط کریم برای تامین یخ این منطقه و کاروانیان 3 انبار یخی در فواصل مختلف وجود داشت که در اصطلاح محلی به یخچال معروف بودند. تا 30 سال پیش از این انبارها همچنان استفاده می شده است. در دوران زندیه و قاجاریه ساخت این انبارهای یخی در ایران رواج یافت.

آسیاب آبی رباط کریم

آسیاب آبی رباط کریم از نظر معماری و وسعت از بی نظیرترین آسیاب های استان تهران است. فضای داخل آسیاب شامل دو اتاق یا انباری و درگاه ورودی با دیوارهای آجری است. در گذشته آب شهری در زمین های منطقه وارد مجرایی با ارتفاع 25 سانتی متر می شد و به این ترتیب، چرخ آسیاب را به حرکت در می آورد. این آسیاب از آهک، گچ، آجر، ساروج و گل ساخته شده و قدمت آن به دوران قاجار می رسد.

• آدرس: رباط کریم، جنوب شرقی محله بازارک (مشاهده در نقشه)

پل بازارک

پل بازارک روی رودخانه فصلی سیاب در جهت راه ارتباطی رباط کریم به ساوه احداث شده است. این پل به صورت سه چشمه طاق شامل یک دهانه بزرگ و دهانه کوچک تر در دو طرف طراحی شده است. این پل در زمان قاجار بنا شده و در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل در زمان جاری شدن آب رودخانه سیاب، تنها راه ارتباطی بین کاروانسرای حاج کمال واقع در رباط کریم و قلعه سنگی در غرب و راه ارتباطی به ساوه بود.

• آدرس: رباط کریم، محله بازارک، خیابان شهید مجید ناصری (مشاهده در نقشه)

امامزاده ها

امامزاده ابوطالب، سید لطیف، ابراهیم، محمدتقی، علی اصغر، عماد و هادی و مهدی (ع) از آستان های مقدس رباط کریم محسوب می شوند که مورد احترام و توجه اهالی هستند. امامزاده عماد (ع) در دوره معاصر و با معماری نو ساخته شده و دارای تزیینات مختلف کاشیکاری و کتیبه های کاشی با خطوط معقلی و نستعلیق است. امامزادگان هادی و مهدی (ع) در دوران قاجار به صورت مدور و از آجر و خشت روی سطحی بلندتر از زمین های اطراف احداث شده است. امامزاده علی اصغر (ع) پلانی مرکب از یک دایره و مستطیل به هم پیوسته با پوشش سقف گنبدی با جرزهایی ضخیم دارد و قدمت آن به دوران قاجار می رسد. امامزاده محمدتقی (ع) به سبک معماری نوین در دوران اسلامی معاصر احداث شده است. بنای اولیه این امامزاده کاه گلی بود. قدمت امامزاده ابوطالب (ع) به دوران قاجار می رسد. معماری این امامزاده از یک فضای ورودی شامل سردرب و دو طاق نما درطرفین طراحی شده که فضای هشتی مقابل آن با آجرکاری و کاربندی تزیین شده است.

پرسش های متداول

رباط کریم کجاست؟

رباط کریم از شهرهای تاریخی استان تهران است که تاریخ تمدن در آن به هزاران سال پیش می رسد.

قدمت رباط کریم چقدر است؟

قدمت آثار تاریخی و فرهنگی در این منطقه از هزاره سوم پیش از میلاد تا اوایل دوره معاصر می رسد.

تپه های تاریخی رباط کریم کدامند؟

تپه تاریخی کیکاور در کیلومتر 24 بزرگراه تهران به ساوه در روستای تاریخی کیکاور و تپه باستانی یقه در شرق جاده رباط کریم به شهریار، بعد از روستای منج واقع شده است.

قدیمی ترین کاروانسرای ایران کدام است؟

کاروانسرای سنگی، قدیمی ترین کاروانسرای فلات ایران در نزدیکی رباط کریم است.