تنش آمریکا و چین؛ چرا اروپا دیگر تمام قد حامی واشنگتن نیست؟ - مجله گذر عمر

با ما همراه باشید و با تور چین ارزان از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

به گزار ش گروه بین الملل خبرنگاران، مهمترین هدف جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در عرصه سیاست خارجی همراه کردن متحدان قدیمی ایالات متحده علیه چین است. در راستای این هدف بایدن این آدینه در اجلاس جی 7 در کورن وال بریتانیا شرکت خواهد نمود و پس از آن برای حضور در نشست ناتو و آمریکا-اتحادیه اروپا راهی بروکسل خواهد بود. اما این خاتمه این تور رئیس جمهوری آمریکا نخواهد بود. بایدن میخواهد پس از حضور در این نشستها به ژنو سفر نموده و با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه هم ملاقات کند.

هرچند در این راستا اتحادیه اروپا خود را همراستا با ایالات متحده نشان داده اما موضوعی که نباید از آن غفلت داشت این واقعیت است که اروپا دارای منافع مالی و راهبردی متفاوتی به نسبت آمریکا در ارتباط با چین است و همین موضوع مقامات قاره سبز را به متحدانی نه چندان قابل اعتماد برای آمریکا تبدیل می نماید.

به اعتقاد مقامات اروپایی بایدن در این سفر در پی جلب نظر اروپایی ها در ائتلاف علیه چین در زمینه هایی مانند هنگ کنگ، سرکوب اویغورها، فعالیت نظامی در دریای چین جنوبی و مواردی دیگر است. از سوی دیگر جی 7 هم در پی روش هایی برای تقویت پروژه های زیربنایی در کشورهای کم عایدی اروپایی و مقابله با پروژه کمربند-جاده چین است. موضوع دیگر کوشش اروپا و آمریکا به همکاری در زمینه هایی مانند فروش فن آوری حساس به چین است. بایدن در آستانه سفر به اروپا در یادداشتی در روزنامه واشنگتن پست، نوشت: من طی هفته جاری دموکراسی های دنیا را بار دیگر متحد خواهم کرد و آنها را در کنار هم قرار خواهم داد. وی در بخش دیگری از یادداشت خود نوشت: برای مقابله با بحران های متعدد بین المللی و تهدیدهای فزاینده مسکو و پکن، من در پی تحکیم اتحادهای دموکراتیک با همه دموکراسی های غربی خواهم بود.

تردید های متحد قدیمی

هرچند ایالات متحده همیشه در تنش های مختلف حساب ویژه ای بر روی حمایت های اروپا نموده اما این بار انتظار می رود دیپلماتهای اروپایی در ملاقات با بایدن نگرانی های خود درباره سیاستهای یکجانبه و بی فایده ترامپ- پامپئو را مطرح نموده و با هشدار ضمنی به بایدن به او تاکید نمایند که دیگر همچون گذشته اتفاق نظر کاملی درخصوص چین وجود ندارد. موضوعی که به گفته یکی از دیپلماتهای ارشد اروپا چینی ها هم از آن اطلاع دارند.

در بین کشورهای اروپایی آلمان و صدراعظم این کشور به نظر به رفتارهای آمریکا حساسیت بیشتر دارد. مرکل خواهان آن است که آمریکا ادبیات جنگ سرد علیه چین را متوقف کند. یک مقام اروپایی گفته که کشورهای اتحادیه اروپا خواهان استفاده از عبارت دشمن نیستند؛ واژه ای که واشنگتن برای مورد خطاب قرار دادن چین استفاده می نماید.

نوا بارکین، از گروه تحقیقاتی رودیوم معتقد است که اروپا و آمریکا نگرانی های مشترک زیادی درباره چین دارند اما در عین حال نقطه نظرات متفاوتی هم درخصوص نحوه واکنش به چین دارند به گفته بارکین، اروپا دارای منافع مربوط به خود است و به نظر نمی رسد که قصد داشته باشد درمورد چین (با آمریکا) همکاری کند.

ساز مخالف اعضای کوچک

هرچند طی دوسال گذشته اروپا موضع تدریجی و پایداری علیه چین اتخاذ نموده اما کشورهای شرق و مرکز این قاره تمایل چندانی به تقابل با چین ندارند و همین موضوع باعث اختلاف میان اعضای اتحادیه اروپا شده است. در سند سال 2019 اروپا چین به اسم یک شریک و درعین حال یک رقیب مالی معرفی گردید اما برای اولین بار از پکن به اسم یک رقیب سازمانی نام برده شد.

در پروژه یک کمربند یک جاده کشورهای بلغارستان، کرواسی، چک، استونی، یونان، مجارستان، لاتویا، لهستان، رومانی، اسلواکی و اسلونی که همگی اعضای اتحادیه اروپا هستند اقدام به امضاء یادداشت تفاهم با چین نموده اند. آلبانی، بوسنی، مونتنگرو، مقدونیه شمالی و صربستان هم امضا نمایندگان دیگر این تفاهمنامه هستند. نگاهی اجمالی به این نام ها نشان می دهد که منافع کشورهای شرق اروپا که از قدرت مالی کمتری برخوردارند در گرو همکاری با چین است.

مقامات آمریکایی هم به کوشش برای همراه نموده اروپا با خود علیه چین ادامه می دهند. وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا در جریان سفر اخیر خود به بروکسل گفت که تغییر شگرفی در رویکرد اروپا نسبت به چین ایجاد شده است. یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا هم گفت: همراه با اروپا پیشرفتهای زیادی در مورد چین داشته ایم.

ژرمن ها قدرتمندترین حامی چین

به هرحال کشورهای ثروتمند اروپا در کنار ایالات متحده به شدت نگران پیشرفتهای چین در عرصه فن آوری هستند. نگرانی های غرب شامل موضوعاتی مانند فن آوری 5G، نیمه رساناها، زنجیره تامین و استانداردها و قوانین فن آوری است. البته در این میان آلمان همچنان تمایلی به پیوستن به ارتش غرب علیه چین ندارد و علت این مسئله مبادلات بزرگ تجاری میان دو کشور است. چین در امسال میلادی با سبقت از هلند و آمریکا برای پنجمین سال متوالی همچنان بزرگترین شریک تجاری آلمان است. طبق امارهای منتشر شده ارزش مبادلات تجاری میان دو طرف 258 میلیارد دلار در سال 2020 اعلام شد.

باوجود نقدها آمریکا از آلمان و متهم کردن این کشور به کوشش برای به خطر نیفتادن صادراتش و حتی علیرغم نقدها سیاسی بعضی مقامات آلمانی از سیاستهای حقوق بشری چین اما آنگلا مرکل، به اسم قدرتمندترین شخصیت سیاسی ژرمن ها سعی داشته از تقابل مستقیم با چین دوری کند. حتی در کنفرانس امنیتی مونیخ سال گذشته هم اختلاف نظر واضحی میان اظهارات وی و بایدن درمورد چین دیده شد.

مرکل مهمترین حامی در تصمیم گیری اتحادیه اروپا برای قبول پیشنهادات تجاری سال گذشته چین بود و کوشش زیادی برای اجرای دوباره توافق سرمایه گذاری چین در مدت زمان قبل از مراسم تحلیف جو بایدن انجام داد. البته با نزدیک شدن مرکل به خاتمه قدرت، نگرانی هایی درباره موضع سیاسی جانشین وی (شاید رینهارد بوتیفوکر، سیاستمدار عضو حزب سبز که تحت تحریم چین قرار گرفته است) وجود دارد.

درهر صورت هرچند اروپا از انتخاب بایدن به اسم رئیس جمهور آمریکا استقبال کرد و حداقل در ظاهر به سیاستهای این رئیس جمهوری دموکرات روی خوش نشان داد اما موضوع با اهمیت برای مقامات قاره سبز حفظ منافع در هر زمینه ای است. چین قدرتی مالی و سیاسی است که امکان نادیده گرفتن آن وجود ندارد و رابطه پکن با کشورهای اروپایی به حدی رشد نموده که جو بایدن در متقاعد ساختن شرکای قدیمی خود علیه چین کار سختی پیش رو دارد. از سوی دیگر خطر به قدرت رسیدن دوباره دونالد ترامپ پس از 4 سال، موضوعی است که اتحادیه اروپا را در همراهی تمام قد با بایدن دچار تردید نموده است.