فضائل اخلاقی حضرت رضا(ع) ، اخلاق و برخورد ایشان با خانواده چگونه بود؟ - گذر عمر

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری گذر عمر، حضرت رضا(ع)، دوران کودکى و جوانى را تا سال 201 هجری قمری در مدینه طیّبه[5] که مهبط وحى بود در خدمت پدر عظیموارش سپرى کرد و مستقیماً تحت تعلیم و تربیت امام هفتم(ع) نهاده شد و علوم و معارف و اخلاق و تربیتى را که امام کاظم(ع) از پدرانش به ارث برده بود، به او آموخت.

فضائل اخلاقی امام رضا

از نگاه عظیمان شیعه، امام رضا(ع) همانند دیگر امامان معصوم(ع)، دارنده تمام کمالات و فضایل اخلاق انسانی در مرتبه اعلی است. به گفتۀ گذر عمرن، او آن چنان در قلّه شکوهمند کمال و فضیلت واقع شده است که نه تنها دوستان و پیروانش او را ستوده اند، بلکه دشمنان کینه توز و سرسخت هم به مدح و ستایش او پرداخته اند. درباره اوصاف اخلاقی آن حضرت ابراهیم بن عباس می گوید: هرگز ندیدم که امام رضا(ع) به کسی یک کلمه جفا کند و ندیدم که سخن شخصی را قطع کند و ندیدم که نیازمندی را از درگاه خویش رد کند. او هرگز در حضور افراد تکیه نمی داد و هرگز او را ندیدم که با صدای بلند بخندد، بلکه خنده اش تبسم و لبخند بود. وقتی که کنار سفره می نشست، همه خدمت کاران و غلامان را کنار سفره می نشاند.

جامعیت و وحدت در شخصیت امام رضا (ع): منظور از جامعیت شخصیت، وجود صفات گوناگون اساسی در شخصیت است، پیشوایان معصوم ما و از جمله ححضرت رضا(ع) واجد خصوصیات مختلف بودند و منظور از وحدت در شخصیت ،هماهنگی اجزای شخصیت، حاکمیت اصول تعیین بر رفتار افراد، یکسان بودن واکنش ها در موقعیت های مشابه است، عصمت پیامبران و امامان معصوم نیز با وحدت شخصیت در آنها رابطه نزدیک دارد.

اصول و ضوابط امام رضا (ع) در ولایتمداری: امام رضا (ع)در تبادل نظر با مسئولان مملکت و در برابر مستضعفان یک سلسله اصول و ضوابط را در رفتار خود منعکس می سازد، حضرت رضا(ع) همه جا مدافع اصول و مبانی اسلام است، او پیوسته بر وفق موازین اسلامی عمل می نمایند. او همه جا از حق ولایت خود و پدران خود دفاع می نماید. منطق قوی حضرت رضا(ع) در تمام مباحثشان افراد را مسحور می سازد. امام رضا(ع) به مستضعفان احترام می گذارد و در مقابل مستکبران بی اعتنایی می نماید. و پیوسته در حفظ شرف و حیثیت افراد می کوشید.

پرهیزکاری و تقوای: امام رضا(ع) طوری بود که نه تنها مردم، بلکه دشمنان نیز به آن اعتراف می کردند، همه فکر و اندیشه ایشان، حفظ دین خدا و اجرای وظائف الهی بود و نجات خود و مردم را در تقوا، پرهیزکاری و عبادت می دانستند. در خصوص امام رضا(ع) باید گفت ایشان اُسوه کامل عبودیت بودند و در این راه به حدی رسیده بودند که ایشان را عاشق عبادت می دانستند، آن حضرت بسیاری از روزها را روزه داشتند و بسیاری از شبها بیدار بودند، به طوری که امام(ع) در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می خواندند.

سخاوت امام رضا(ع): سخاوت موجب روشنائی و گرم کردن کانون خانواده و بینوایان می گردد و بهترین تعریف درباره سخاوت بیان امام رضا(ع) می باشد که می فرماید: انسان سخاوتمند از غذای دیگران می خورد تا از غذای او بخورند ولی انسان بخیل از غذای دیگران نمی خورد تا از غذای او نخورند. همچنین روایت شده امام رضا(ع) یک سال تمام ثروت خود را در روز عرفه بین نیازمندان تقسیم کردند.

صبر و مقاومت امام رضا(ع) : یکی از اصول مشترک در زندگانی امامان که همیشه در زندگی آنها مشاهده شده، صبر و مقاومت است، این عظیمواران الگوی عظیم صبرو قهرمان مقاومت بودند. امام رضا(ع) اهل حلم و شکیبایی بودند. افرادی بودند که نسبت به ایشان بی احترامی می کردند اما این عظیموار در برابر آنها خاموشی را انتخاب می کردند.

عزت نفس امام رضا (ع) : یکی از اهداف شوم مأمون از مسأله ولایتعهدی امام رضا (ع) این بود که آن حضرت را با نزدیک کردن به دستگاه پر زرق و برق و برخوردار از لذائذ و نعمتهای مادی خود، به دنیاپرستی و جاه طلبی متهم کند؛ ولی مناعت طبع و عزت نفس پیشوای هشتم (ع) نقشه مأمون را نقش بر آب ساخت.

اخلاق و رفتار امام رضا(ع) با خانواده اش: چون امام کاظم(ع) بیشتر عمر شریف شان در زندانها سپری شد، امام رضا(ع) به عنوان پسر ارشد مسئول نگهداری خانواده ایشان بودند، ایشان در این مدت طوری از خانواده شان مراقبت کردند که اجازه ندادند کسی به آنهابی بی احترامی نماید، نهایت احترام را به آنها می گذاشتند و خطرات دشمنان را از گذر عمرن دور می کردند. رفتار امام رضا(ع) با فرزندشان امام جواد(ع) آن قدر محبت آمیز و توأم با احترام بود که ایشان را به نام صدا نمی زدند بلکه بیشتر با کنیه مورد خطاب قرارش می دادند.

اخلاق و رفتار امام رضا(ع) بامردم: امامان با مردم نشست و برخاست داشتند و درتعاملات اجتماعی به نیکوترین صورت با گذر عمرن برخورد می نمودند. این سیره چنان نیکو بود که با الگو قرار دادن گذر عمرن ما می توانیم روش صحیح برخورد اسلامی با افراد گوناگون را بیاموزیم. امام رضا(ع) به عنوان اسوه کانون مهر و عاطفه نسبت به بندگان خدا بود، ایشان در جایی که مربوط به شخص خودشان بود عظیمترین گذشت ها، عالی ترین ایثارها و بیشترین محبت را نسبت به دیگران داشتند، به طوری که اگر فردی حتی کوچکترین خدمتی برای امام رضا(ع) انجام می داد ایشان نهایت تشکر و قدردانی را به جا می آورد و حتما لطف آن فرد را جبران می نمودند.