ضربه کاری کرونا به اقتصاد 5 استان - مجله گذر عمر

به گزارش دنیای اقتصاد، اثر کرونا بر بنگاه ها دوباره در حال افزایش است. شواهد گزارش های 6 گانه پایش ملی محیط کسب وکار در فاصله بهار 1399 تا تابستان 1400 نشان می دهد که نمره اثرپذیری فعالیت های مالی از کرونا پس از کاهش در پاییز و زمستان گذشته، از ابتدای امسال دوباره فرایند صعودی را در پیش گرفته است.

در بین 31 استان کشور، اردبیل با اختلاف در همه 6 فصل گذشته، صدرنشین جدول منطقه ها مختلف کشور از منظر بیشترین تاثیرپذیری از کرونا بوده است. نمره اثرپذیری از کرونا در فعالیت های مالی در حالی در بهار 1399 روی 10/ 7 قرار داشت که پس از نزول طی سه فصل بعد، در زمستان 1399 به 03/ 6 رسید. با این حال طی بهار و تابستان 1400 فشار کرونا بر تولید و خدمات بیشتر شد و نمره را دوباره به سطح 44/ 6 بازگرداند.

به نظر می رسد فشار ناشی از قرنطینه بر برخی از اصناف و واحد های تولیدی در کنار کاهش دسترسی به قطعات و مواد اولیه، افزایش هزینه خرید مواد و قطعات از خارج در کنار کاهش دریافت سفارش و افت درآمد ها بر اثر تعطیلی یا رکود کسب وکار ها موجب شده است تا از دو سو تولید و مصرف صنعتی و خدماتی کاهش یابد و فشار بر بنگاه ها به سطح قابل توجهی برسد.

با اینکه نمره اثرپذیری فعالیت های مالی از کرونا در تابستان 1400 هنوز با بهار 1399 فاصله دارد، این احتمال وجود دارد که سیاستگذاری ها نتواند پوشش مناسبی برای بنگاه های مالی ایجاد کند. در عین حال به نظر می رسد، سیاستگذار پس از گذشت حدود 2 سال از آغاز فراگیری پاندمی کرونا، درس های لازم را در خصوص نحوه مقابله با کرونا و کاهش اثرات مالی این پدیده نیاموخته است؛ ازاین رو صنایع، کماکان خود را در مقابل این شرایط بی دفاع می بیند.

شکنندگی صنایع مقابل کرونا خود را پیش تر در برخی گزارش های ماهانه شامخ (شاخص مدیران خرید) یا گزارش های تولید کالا های منتخب صنعتی، معدنی و پتروشیمی نشان داده بود. کسب نمرات بیش از 8 (10 بدترین نمره است) هم در سطوح بنگاه ها و رشته فعالیت ها و هم در سطح استان ها در 6 گزارش پایش ملی محیط کسب وکار در فاصله ابتدای 1399 تا تابستان 1400، دو شاهدی هستند که تا حدی این گزاره را تایید می کنند.

صنایعی که زیر تیغ کرونا رفتند

در بهار 1399 بنگاه های مرتبط با فعالیت های اداری و خدمات پشتیبانی شامل آژانس های توریستی و مسافرتی، موسسات حمل مسافر و موسسات کرایه لوازم، ابزار و ماشین آلات بدترین شرایط را تجربه کردند و با کسب نمره 72/ 8 فشار بالایی را از بیماری کرونا متحمل شدند. بعد از این بخش، تامین جا و غذا شامل هتل ها، اقامتگاه ها و رستوران ها و تالار های پذیرایی با نمره 70/ 8 و سپس سایر فعالیت های خدماتی شامل تعمیرات رایانه و کالا های شخصی و خانگی، آرایشگاه ها، شست وشو و خشکشویی منسوجات و خدمات سونا، ماساژ و گرمابه با نمره 46/ 8 بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا در بهار 1399 تجربه کردند.

در تابستان 1399، فعالیت های خدماتی شامل تعمیرات رایانه و کالا های شخصی و خانگی، آرایشگاه ها، شست وشو و خشکشویی منسوجات و خدمات سونا، ماساژ و گرمابه با نمره 45/ 8 بدترین شرایط را در نتیجه شیوع بیماری تجربه کردند و پس از آن، تامین جا و غذا شامل هتل ها، اقامتگاه ها، رستوران ها و تالار های پذیرایی با نمره 14/ 8 در رده بعدی قرار داشتند. پس از این دو بخش هم فعالیت های اداری و خدمات پشتیبانی شامل آژانس های توریستی و مسافرتی، موسسات حمل مسافر و موسسات کرایه لوازم، ابزار و ماشین آلات شرایطی ناخوشایند را تجربه کردند.

در پاییز 1399 هم فعالیت های اداری و خدمات پشتیبانی شامل آژانس های توریستی و مسافرتی، موسسات حمل مسافر و موسسات کرایه لوازم، ابزار و ماشین آلات با نمره 85/ 8 بدترین شرایط را تجربه کردند و بعد از آن بخش تامین جا و غذا شامل هتل ها، اقامتگاه ها، رستوران ها و تالار های پذیرایی با نمره 58/ 8 و هنر، تفریح و تفریح با نمره 93/ 7 شرایط نامناسبی را گزارش کردند.

در زمستان 1399 که ظاهرا کرونا اثری کمرنگ تر از همواره داشت، فعالیت های تامین جا و غذا شامل هتل ها، اقامتگاه ها و رستوران ها و تالار های پذیرایی با نمره 31/ 8 بدترین بخش گزارش شده بود و فعالیت های اداری و خدمات پشتیبانی شامل آژانس های توریستی و مسافرتی، موسسات حمل مسافر و موسسات کرایه لوازم، ابزار و ماشین آلات با نمره 8 شرایط بدی را تجربه کردند. سایر فعالیت های خدماتی با نمره 75/ 7 در رده بعدی بیشترین تاثیرپذیری از کرونا در زمستان 1399 قرار داشت.

در دو فصل ابتدایی سال 1400 شرایط تغییر کرده و املاک و مستغلات به عنوان بخش هایی که بیشترین اثر را از فراگیری کرونا پذیرفت، شرایطی نامناسب را برای فعالیت مالی گزارش کرد. در بهار 1400 بخش املاک و مستغلات با کسب نمره 98/ 7 بالاترین تاثیر را از بیماری کرونا تجربه کرد. پس از این بخش، سایر فعالیت های خدماتی با نمره 89/ 7 و فعالیت های تامین جا و غذا شامل هتل ها، اقامتگاه ها و رستوران ها و تالار های پذیرایی با نمره 77/ 7 در بدترین شرایط ممکن بین همه فعالیت های مالی جای داشتند.

در تابستان 1400 هم دوباره بخش املاک و مستغلات با کسب نمره 49/ 8 بالاترین تاثیر را از بیماری کرونا پذیرفتند و سپس بخش اداری و خدمات پشتیبانی با 24/ 8 و فعالیت های تامین جا و غذا شامل هتل ها، اقامتگاه ها و رستوران ها و تالار های پذیرایی با نمره 89/ 7 بدترین شرایط را نسبت به سایر صنایع و بخش ها تجربه کردند.

صنایع پیروز در مهار پاندمی

رصد گزارش های پایش ملی محیط کسب وکار از شرایط بهتر در برخی رشته فعالیت ها و صنایع خبر می دهد. برای نمونه شرایط بخش مالی و بیمه در تمام 6 گزارش اخیر مناسب بوده یا در ردیف اول یا دوم از نظر کمترین تاثیرپذیری قرار داشته است.

گزارش بهار 1400 نشان می دهد، بخش مالی و بیمه با نمره 45/ 3 کمترین تاثیر را در تمام 6 گزارش کسب کرده و گویای شرایطی است که در آن، شبکه بانکی یا مجموعه های بیمه اثری به مراتب کمتر از 17 رشته فعالیت های دیگر را از بیماری کرونا پذیرفته اند. بعد از این بخش، فعالیت های مرتبط با سلامت انسانی و خدمات اجتماعی قرار دارند که همواره در ردیف بخش هایی بوده اند که در نتیجه کرونا آسیب کمتری دیده اند. پس از این بخش ها استخراج از معادن بوده که همواره در ردیف فعالیت هایی قرار داشته که اثر کمتری از کرونا دریافت کرده است.

آبرسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت های تصفیه از دیگر بخش هایی بوده که اثر کمتری از کرونا دریافت کرده است.

ضربه کاری کرونا به اقتصاد 5 استان

شرایط کرونا در استان ها به چه ترتیبی است؟ شواهد گزارش های پایش ملی محیط کسب وکار گویای تاثیر زیاد همه گیری کرونا روی بنگاه های مالی پنج استان اردبیل (88/ 7)، خراسان جنوبی (54/ 7)، خراسان شمالی (27/ 7)، گلستان (16/ 7) و کهگیلویه و بویراحمد (16/ 7) در تابستان 1400 بوده است. در بهار 1400 نیز بنگاه های مالی پنج استان اردبیل (23/ 8)، خراسان جنوبی (82/ 7)، خراسان شمالی (51/ 7)، آذربایجان غربی (26/ 7) و آذربایجان شرقی (25/ 7) بدترین تاثیر را از کرونا دریافت کرده اند.

در زمستان 1399 هم بنگاه های مالی پنج استان اردبیل (33/ 8)، خراسان جنوبی (23/ 7)، کردستان (06/ 7)، چهارمحال و بختیاری (86/ 6) و گلستان (82/ 6) شرایط بدتری را نسبت به سایر استان ها تجربه کرده اند. در پاییز 1399 که فشار کرونا ظاهرا کمرنگ بود هم بنگاه های مالی پنج استان اردبیل (88/ 7)، کرمانشاه (58/ 7)، مازندران (44/ 7)، لرستان (34/ 7) و آذربایجان غربی (24/ 7) بیشترین تاثیرپذیری را از کرونا گزارش کرده اند. در تابستان 1399 شواهد موجود از تاثیر شدیدتر کرونا بر بنگاه های مالی پنج استان اردبیل (75/ 8)، ایلام (72/ 7)، لرستان (58/ 7)، خوزستان (47/ 7) و مرکزی (46/ 7) خبر می دهد.

در بهار 1399 نیز که نخستین فصل از تهیه گزارش از اندازه اثرپذیری کرونا بر فعالیت های مالی و صنایع بوده است، پنج استان اردبیل (55/ 8)، هرمزگان (44/ 8)، خوزستان (15/ 8)، خراسان شمالی (00/ 8) و چهارمحال و بختیاری (96/ 7) اعلام کرده اند شدیدترین ضربه را در نتیجه کرونا در واحد های مالی خود تجربه کرده اند. بررسی دنیای اقتصاد از 6 گزارش مختلف پایش محیط کسب وکار طی 6 فصل اخیر نشان می دهد که بنگاه ها در سطح استانی در تابستان 1399 بدترین شرایط را تجربه کرده اند؛ به طوری که در بین 31 استان، 11 استان نمره بالاتر از 7 و 29 استان نمره بیشتر از 6 را گزارش کرده اند.

استان های پیروز در مهار اثر کرونا بر اقتصاد

استان های معدودی پیروز شده اند بنگاه های خود را در مقابل همه گیری مصون کنند تا با اقدامات خود یا با مهار کرونا، فشار کمتری به صنایع وارد شود. داده های آخرین گزارش های پایش ملی محیط کسب وکار نشان می دهد که تاثیر همه گیری کرونا روی بنگاه های مالی پنج استان خراسان رضوی (45/ 5)، قزوین (47/ 5)، مرکزی (79/ 5)، مازندران (83/ 5) و آذربایجان شرقی (07/ 6) در تابستان 1400 کمتر از سایر استان ها یا میانگین کشور بوده است.

در بهار 1399 این استان ها به ترتیب شامل مرکزی (93/ 4)، سمنان (99/ 4)، اصفهان (47/ 5)، زنجان (56/ 5) و خراسان رضوی (74/ 5) بوده اند. در زمستان 1399 به عنوان بهترین فصل در 18 ماه گذشته، استان های اصفهان (14/ 5)، البرز (23/ 5)، مرکزی (28/ 5)، آذربایجان شرقی (61/ 5) و سمنان (75/ 5) آسیب کمتری را از کرونا پذیرفته اند. در پاییز 1399 که کرونا در حال فروکش کردن بوده و اقتصاد آرام آرام خود را با شرایط تازه وفق داده، استان های سمنان (04/ 5)، خراسان جنوبی (22/ 5)، قم (29/ 5)، البرز (41/ 5) و قزوین (69/ 5) کمترین تاثیر را از کرونا گزارش کرده اند.

به همین ترتیب در تابستان 1399، پنج استان سمنان (31/ 5)، قم (89/ 5)، فارس (12/ 6)، قزوین (13/ 6) و اصفهان (14/ 6) کمترین تاثیر را از همه گیری و مسائل آن در اقتصاد تجربه کرده اند. سرانجام هم در بهار 1399 استان های سمنان (76/ 5)، قم (85/ 5)، زنجان (93/ 5)، مرکزی (98/ 5) و فارس (55/ 6) شرایطی نسبتا بهتر از سایر استان ها داشته و به نسبت بنگاه های آن ها تاثیرات کمتری از کرونا گرفته اند. مرور این شواهد نشان می دهد سمنان یکی از استان هایی است که به دلایل مختلف توانسته بنگاه های خود را در مقابل همه گیری با فشار کمتری مدیریت کند.